Zo helpt de buurt mee bij het opvangen van de stijgende zorgbehoeften

Dat de tekorten in de zorg oplopen, mede door de vergrijzing, is een bekend probleem. We doen daarom steeds vaker een beroep op informele zorg, zoals mantelzorg. Maar wist je dat ook dát vangnet steeds kleiner wordt? Door de vergrijzing krimpt niet alleen de beroepsbevolking, maar ook het aantal mensen dat in staat is informele hulp te bieden, en dat terwijl de zorgbehoeften steeds meer toenemen.

Steeds minder mensen beschikbaar voor informele zorg

Het Planbureau voor de Leefomgeving brengt deze ontwikkeling in beeld met een duidelijke maatstaf: de Oldest Old Support Ratio (OOSR). Deze ratio vergelijkt het aantal mensen tussen de 50 en 75 jaar met het aantal 85-plussers. Oftewel: hoeveel mensen zijn er potentieel beschikbaar om informele zorg te verlenen aan één hoogbejaarde?

In 1975 lag die verhouding nog op 30. In 2015 was dat al gehalveerd tot 15. En als de trend zich voortzet, zullen we in 2040 nog maar 6 potentiële zorgverleners per 85-plusser hebben. Een schrikbarende afname, die laat zien hoe kwetsbaar onze samenleving wordt als we blijven leunen op informele hulp, zonder die ook actief te ondersteunen.

Niet elke regio wordt even hard getroffen. In stedelijke gebieden zoals Groot-Amsterdam ligt de OOSR relatief gunstig, dankzij een instroom van jonge volwassenen. Maar in krimpregio’s zoals Zuid-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen is het beeld veel zorgwekkender. Daar zijn nu al veel minder potentiële mantelzorgers per oudere beschikbaar. En hoewel overal de OOSR daalt, blijven deze verschillen bestaan.

Jongere ouderen komen onder druk te staan

De ‘jongere ouderen’, mensen van 50 tot 75 jaar, zullen het in de toekomst zwaar krijgen. Ze blijven langer werken, zorgen vaker voor kleinkinderen en worden tegelijkertijd gevraagd om mantelzorg te leveren. Steeds meer verantwoordelijkheden concurreren om hun tijd en energie. Wat ooit vanzelfsprekend was, zoals het helpen van een oudere buur, wordt een luxe, simpelweg omdat de ruimte ontbreekt.

Waar vorige generaties op hun zestigste al een stapje terug konden doen, wordt aan toekomstige zestigers juist méér gevraagd. Als we dit scenario niet voor zijn, dreigt de mantelzorg op termijn onhoudbaar te worden. De samenleving zal dus andere vormen van ondersteuning nodig hebben, dichter bij huis, laagdrempeliger, en collectiever georganiseerd.

En dus… wordt de buurt belangrijker dan ooit

Als formele én informele zorg onder druk staan, en de zorgbehoeften alsmaar blijven stijgen, dan moeten we kijken naar de kracht van onze wijken en buurten. Want juist in je directe leefomgeving ontstaan de meeste kansen voor hulp, contact en betrokkenheid. Maar dat gebeurt niet vanzelf.

Daarom is het nu het moment om te investeren in sociaal kapitaal. In verbonden buurten. In netwerken waarin mensen elkaar kennen, helpen en ondersteunen – ook buiten de familiekring om.

Hoplr als antwoord op krimpende zorgkring en stijgende zorgbehoeften

In elke buurt zit een schat aan hulp en ondersteuning verborgen: het sociaal kapitaal. Denk aan buren die kunnen helpen met boodschappen, klusjes of gewoon een luisterend oor bieden. Maar dit netwerk blijft vaak onbenut. Bij Hoplr geloven we dat de kracht van de buurt dé sleutel is tot een toekomstbestendige vorm van zorg en ondersteuning. Daarom bieden we het Buurtnetwerk aan: een online platform waar buren elkaar kunnen vinden, helpen en écht leren kennen.

In Hoplr-buurten bruist het van de onderlinge hulp en verbondenheid. Mensen bieden oppas aan, helpen bij kleine reparaties, organiseren buurtactiviteiten en delen hun kennis en vaardigheden. Via het platform verbinden we hulpvragers met behulpzame buurtbewoners, die zich kunnen aanmelden als vrijwilliger op basis van meer dan 70 verschillende talenten of diensten. Inmiddels draait 43% van alle berichten in Hoplr-buurten om het uitwisselen van hulp of spullen.

Zo activeren we het sociale kapitaal in de wijk – en zorgen we voor een lokaal vangnet dat er wél is als de formele zorg tekortschiet. Meer dan 40% van de gebruikers ontmoet binnen het eerste jaar een nieuwe buur in het echt. Dat lijkt misschien een klein detail, maar elke nieuwe verbinding draagt bij aan minder eenzaamheid én meer veerkracht in de buurt. In een toekomst waar mantelzorg onder druk komt te staan, en de zorgbehoeften alsmaar blijven stijgen, wordt een sterk buurtnetwerk dus geen luxe, maar een noodzaak.

Wil je meer leren over hoe Hoplr kan ondersteunen bij het inzetten van sociaal kapitaal in de wijk? Ontdek het hier.